"Dokuz Gezegen" yeni üyelere hoş geldiniz mi? Görünüşe göre sadece bir cüce gezegen
Eris, güneş sistemindeki en büyük cüce gezegen ve bazen "en büyük onuncu gezegen" olarak anılan güneşin yörüngesindeki dokuzuncu en büyük gök cismi. Eris'in keşfi, güneş sistemindeki geleneksel "dokuz gezegen" i kırdı ve yeni bir astronomi kategorisi getirdi.
Cüce gezegen Eris illüstrasyon
Plüton yörüngesinin dışındaki cüce gezegen, denizaşırı bir gök cisimidir (TNO), bu da güneşin etrafında dönen ve Neptün veya 30 astronomik birimden (AU) daha fazla seyahat eden herhangi bir gezegensel gök cismi anlamına gelir. Mesafe ve yörünge eksantrikliği nedeniyle, aynı zamanda dağınık disk tipi gök cisimlerinin (çoğunlukla kuyruklu yıldızlar) bir üyesidir.
Eris'in keşfi çok önemli. Plüton'dan daha büyük olan bu gök cismi, gökbilimcileri ilk kez "gezegen nedir" diye düşünmeye zorladı.
Eriş'in Keşfi
Eris'in tam adı 136199 Eris'tir. 2003 yılında, Palomar Gözlemevi'nde bir dış güneş sistemi gözlemi sırasında, California Teknoloji Enstitüsü'nde gezegensel astronomi profesörü olan Mike Brown liderliğindeki bir ekip, Eris'i ilk kez gözlemledi. Ocak 2005'te, araştırma ekibi elde edilen fotoğrafların ayrıntılı bir incelemesini yaptı ve sonunda Eriş'in varlığını doğruladı.
Nasıl sınıflandırılır?
Eris'in keşfi, Brown ve meslektaşlarının onun güneş sistemindeki onuncu gezegen olduğuna inandırdı - çünkü bazı astronomlar tarafından da tanınan Kuiper Kuşağı'ndaki Plüton'dan daha büyük ilk gök cismi. Aynı zamanda bazı itirazlar da var, Eris'in gerçek bir gezegen olmadığını iddia ediyorlar. O zamanlar, "gezegen" tanımı net değildi ve Uluslararası Astronomi Birliği (IAU) hiçbir zaman resmi bir "gezegen" tanımı yapmadı.
2006 yazında Uluslararası Astronomi Birliği bu sorunu çözmek için ortaya çıktı. Federasyon gezegenleri güneşin yörüngesinde dönen olarak tanımlıyor (Veya diğer yıldızlar) koşuyor , Kendini küresel yapacak kadar büyük bir gök cismi. Buna ek olarak, yörüngesinin yakınındaki diğer nesneleri kaldırma yeteneğine sahip olmalıdır - bu, benzer büyüklükteki herhangi bir gök cismini yörüngesinden çekip çıkarmaya yetecek kadar yerçekimi olması gerektiği anlamına gelir.
Federasyon, gezegenlerin tanımını şart koşmanın yanı sıra, yeni bir gök cismi kategorisi oluşturdu: cüce gezegenler. Gezegenler ile cüce gezegenler arasındaki tek fark, cüce gezegenlerin yörüngelerindeki diğer gök cisimlerini temizleme yeteneğine sahip olmamasıdır. Eris şimdi bu yeni kategoriye yerleştirildi ve Pluto da gezegen statüsünü kaybetti. Haumea (Haumea), Ceres (Ceres) ve Makemake (Makemake) gibi diğer gök cisimlerinin tümü cüce gezegenler olarak sınıflandırılır.
Eris illüstrasyon, evrende çok parlak görünüyor
Adlandırma süreci
Eris adı, Yunan mitolojisindeki anlaşmazlık tanrıçası Eris'ten geliyor. 13 Eylül 2006'da, uzun sınıflandırma problemi sona erdikten sonra, adını vermek için çok geçti. İsim verilmeyen bu süre zarfında, cüce gezegen, araştırma ekibi "Zina" tarafından orijinal olarak verilen isim altında halka açıldı.
Araştırma ekibi, "Savaşçı Prenses Zina" dizisinden esinlenen "Zina" adını korumak için çok çalışıyor. Plüton'dan daha büyük olan bu gök cismi keşfettiklerinde, araştırma ekibi ona baş kahraman Zina adını vermeye karar verdi. Xena'yı seçmenin bir başka nedeni de X harfiyle başlamasıdır (ona "gezegen X" adını verdi).
Gökbilimci ve bilim kurgu yazarı Govert Schilling'e (Govert Schilling) göre, Brown başlangıçta cüce gezegene "Lila" demek istedi. Bu ilham, evreni Brahma'nın iyi şansına bağlayan Hindu mitolojisinden geliyor. Aynı zamanda Lila'ya (Lilah, Brown'ın kızının adı) yakın olduğu için de öyle.
Gök cismi boyutu ve yörüngesi:
Eris'in gerçek boyutu ve kütlesi tartışmalı çünkü resmi tahminler zaman içinde ve sonraki gözlemlerde sürekli değişiyor. 2005 yılında Hubble Uzay Teleskobu'ndan gelen görüntüler, Eris'in çapının 2397 ± 100 kilometrede (1489 mil) ölçüldüğünü gösterdi. 2007'de, en büyük trans-Neptün gök cismi üzerinde bir dizi gözlem yapmak için Spitzer Uzay Teleskobu kullanıldıktan sonra, Eris'in çapının 2.600 (+ 400 / -200) kilometre (1616 mil) arasında olduğu tahmin edildi.
Güneş sistemi yörünge haritası, oldukça eğimli Eris yörüngesi kırmızıyla işaretlenmiştir.
Son gözlem, Eris'in Dünya'da gözlemlenen en uzak örtme kaynaklarından biri olduğu Kasım 2010'da gerçekleşti. Araştırma ekibinin bulguları Ekim 2011'de açıklandı ve tahmini çap 2326 ± 12 kilometre (1445 mil), bu da önceki verilerle çelişiyor.
Verilerdeki farklılıklar nedeniyle, gökbilimciler Eris'in Plüton'dan daha büyük olduğunu kanıtlayamıyorlar. Son tahminlere göre güneş sistemindeki "en büyük dokuzuncu gezegen" in çapı 2.368 kilometredir (1471 mil) ve bu da Eris'e denktir. Gezegenlerin boyutunu değerlendirme sorununun bir kısmı, Plüton'un atmosferinin müdahalesinden kaynaklanıyor. Gökbilimciler, Temmuz 2015'te "Yeni Ufuklar" uzay aracı Pluto'ya ulaştığında, daha doğru değerlendirme verilerinin mevcut olacağını tahmin ediyorlar.
Eris'in yörünge süresi 558 yıldır ve aphelion'dan maksimum uzaklığı yaklaşık 97.65 AU ve günberi 37.91 AU'dur. Bu, uzun dönem kuyruklu yıldızlara ve uzay sondalarına ek olarak, Eris ve uydularının güneş sistemindeki bilinen en uzak gök cisimleri olacağı anlamına geliyor.
Eris'in yörüngesi büyük bir eksantrikliğe sahiptir ve onu güneşten 37,9 AU uzaklıkta yapar - bu, dağınık nesnelerin tipik bir günberi. Bu günberi mesafesi zaten Plüton'dan daha küçüktür, ancak yine de güvenlidir ve Neptün (29,8-30,4 AU) ile doğrudan etkileşime girmeyecektir. Sekiz gezegenden farkı, yörüngelerinin kabaca dünya ile aynı düzlemde olması, Eris'in yörüngesinin oldukça eğimli olmasıdır - ekliptik ile kesişme açısı yaklaşık 44 ° 'dir.
Feng Wei'nin keşfi:
Eris'in ayına, Yunan mitolojisinde uyuşmazlık tanrıçası Eris'in kızı olan Dysnomia denir. Eris'in ilk gözlemi, Eris'in keşfinden birkaç ay sonra, 10 Eylül 2005'te oldu. Hawaii'deki bir gözlem ekibi onu Keck teleskopunda keşfetti. Ekip üyeleri, en parlak denizaşırı dört gök cismi olan Pluto, Haumea, Makemake ve Eris'i gözlemlemekle meşguldü.
İlginç bulgular:
Eris o kadar parlak ki küçük bir teleskopla bile görülebiliyor. Sao Paulo Üniversitesi Astronomi, Jeofizik ve Atmosfer Bilimleri Enstitüsü'nden (IAG) Hawke Hussmann ve meslektaşları bir dizi çalışma yürüttüler.Radyoaktif bozunmanın dahili ısıtma modelinden, Eris'in devam edebileceğini buldular. Kendi çekirdek-manto sınırında bir sıvı su okyanusu.
Hubble Uzay Teleskobu tarafından fotoğraflanan Eris (ortada) ve Eris (solda).
Brown'ın keşif ekibi 25 Ocak 2005'te spektral gözlemler gerçekleştirdi ve ardından Eris'in ön tanımlamasını gerçekleştirdi. Gök cisimlerinin yaydığı kızılötesi ışık metan buzunun varlığını doğruladı, bu da Eris'in yüzeyinin Plüton ve Triton'unkine benzer olabileceğini düşündürüyor.
Eris'in geniş eksantrik yörüngesi nedeniyle, yüzey sıcaklığının 30 ila 56 K (-243,2 ve -217,2 ° C) arasında değiştiği tahmin edilmektedir. Bu, 33 ila 55 K (-240,15 ila -218,15 ° C) arasında değişen Plüton yüzey sıcaklığıyla karşılaştırılabilir.
Güneş sisteminin "on gezegeni" hakkındaki bu popüler bilim makalesi Astronomy Online'da yayınlandı.Dergi ayrıca gezegenler hakkında birçok ilginç bilim makalesi yayınladı.
Eris hakkında daha fazla bilgi almak isterseniz NASA'nın güneş sistemi keşif projesi hakkında bilgi edinebilirsiniz.
Kaynak: NASA, California Institute of Technology
Referans
1. Wikipedia Ansiklopedisi
2. Astronomik terimler
çeviri: biraz köri
yazar: Matt Williams-Universe Bugün
İlgili herhangi bir içerik ihlali varsa, silmek için lütfen 30 gün içinde yazarla iletişime geçin
Lütfen yeniden basım için yetki alın ve bütünlüğü korumaya ve kaynağı belirtmeye dikkat edin
